دانستن چند کتاب و آیه و حدیث و ... در زمینه طب دال بر حکیم و خبره بودن نبوده و نیست و نخواهد بود. طب و طبابت عرصه علم و عمل است. اگر یک ملت هم از طبابت شما تعریف کنن باز هم دال بر تبحر و سلامت شما نیست و نخواهد بود. امیدوارم متوجه بشید و غرق اوهام تراوشات فکری و نفس غلط انداز نشید.
اینکه طب را به دو بخش سنتی (قدیم، گیاهی) و جدید (غربی، شیمیایی) تقسیم میکنند، ظلم بزرگی است در حق جامعه. طب یک پیکر واحد از بدو خلقت تا کنون بوده، به بیان اولی می توان گفت طب فعلی از بخشی از پیکره خود بنام طب سنتی یا مکمل غافل بوده و کمتر به آن پرداخته است و چاره ای جز این ندارد که به آن هم توجه کند. اینکه طب نوین را زیر سوال ببریم و آن را خیانت غرب به انسان بدانیم، حرف صحیحی نیست، همانطور که طب سنتی را نیز نباید طب علفی یا طب کلاهبرداران نامید.
مطرح کردن طب اسلامی با اتکا به جعلیات منتسب شده به معصومین علیهم السلام ( خصوصا جعلیات قرن چهارم هجری قمری به بعد و اوج آن در قرون هفتم و هشتم تا به امروز) بزرگترین خیانت در حق دین اسلام است. خرافه بودن بخش اعظمی از این منابع با علوم مستند جدید به اثبات رسیده و با پیشرفت هر روز علم بطلان این خرافه ها بیشتر از گذشته آشکار خواهد شد.
در حوزه طب سنتی، کتاب قانون ابن سینا یک مرجع بزرگ به حساب می آید، اما آیا تمام نسخه های آن صحیح است یا خیر یا اینکه قابل استفاده می باشد نیاز به تحقیق علمی (نه استنباطی و نه استنتاجی بلکه بالینی) دارد زیرا خود ابن سینا بسیاری از مطالب را از کتابهای دیگر گردآوری کرده بدون آنکه قبلا آنها را آزمایش یا برای بیماران استفاده کرده باشد. در زمان سلسله پادشاهی سامانیان بر ایران، ابن سینا به کتابخانه بزرگ سامانی که دارای چندین هزار جلد کتاب در طب و فلسفه بوده، دسترسی داشته و چندین سال از عمر خود را در کنار آن کتابهای سترگ (که بعدها بدست فرزندان پادشاه سامانی آتش زده شد) سپری کرد. مهم ترین خدمت ابن سینا، گردآوری کاملی از محتوای کتب گذشتگان در قالب کتاب قانون و شفا بود. تمام آنچه در قانون آمده صرفا زاییده تراوشات فکری ابن سینا یا الهام به وی نبوده! ولی در عین حال در زمان خود قوی نوشته شده بود تا جایی که امروز هم میتوان بعضی از نسخ درمانی آن را در کنار طب نوین، بکار برد. در عین حال تمام کتب طب سنتی ایران جوابگوی بیماریهای عصر جدید نیستند و در مواردی دیده میشود که طبیب متوسل به داروی حرام (همچون ادرار یا احشاء حیوان حرام گوشت) برای درمان میگردد.
پس هر آنچه در قانون بعنوان درمان برای هر بیماری آمده، دال بر صحت آن نمی باشد. همانطور که نظریات ملاصدرا در باب طبیعیات زیر سوال رفته یا استنباط غلط ابن سینا در مورد چرایی و چگونگی شکل گیری باران ابطال شده ، باید دانست که در دو حوزه طب و فلسفه نیز باید بیانات ایشان را به بوته آزمایش گذاشت (هر چند در حوزه فلسفه از آنجایی که ابزار مناسبی برای سنجش وجود ندارد، فعلا تفکر ملاصدرایی و ابن سینایی پرچمدار فلسفه اسلامی اند)، در طب این امکان راستی آزمایی وجود دارد، پس نباید با سهل انگاری جان مردم را به خطر انداخت.
چند اصل مهم:
۱. وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ یَشْفِینِی؛ (شعرا/۸۰)
ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺷﻮم ، ﺍﻭ ﺷﻔﺎﻳﻢ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ.
هم طبیب و هم بیمار باید بداند و به قلب سلیم ایمان داشته باشد که خالق یگانه هستی شفا دهنده است.
۲. کُلُوا وَاشْرَبُوا مِن رِّزْقِ اللَّهِ وَلَا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ؛ (بقره/۶۰)
ﺍﺯ ﺭﻭﺯﻯ ﺧﺪﺍ ﺑﺨﻮﺭﻳﺪ ﻭ ﺑﻴﺎﺷﺎﻣﻴﺪ ﻭ ﺗﺒﻬﻜﺎﺭﺍﻧﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻦ ﻓﺘﻨﻪ ﻭ ﺁﺷﻮﺏ و فساد ﻧﻜﻨﻴﺪ.
با رزق خدا گناه نکنیم، که ناسپاسی در حق خالق است و چه بسا افراط در گناه سبب بدام افتادن گناهکار در مکر خدا گردد، که نجاتش دست طبیب نیست.
از مواردی همچون ظلم به خدا، ظلم به خلق خدا، حسادت، زیاده خواهی، حرص خوردن، عصبانیت، فحاشی کردن، به زبان آوردن کلمات زشت، توهین به دیگران، غیبت کردن و ... بپرهیزیم تا نیروهای نوری بر جان ما حاکم گردد و از هر چه که خشم و غضب خالق هستی را بدنبال دارد پرهیز کنیم تا نیروهای ناری (آتش) دفع گردند. (برگرفته از کتاب مفاتیح الحیاة آیت الله جوادی آملی)
مقالات علمی متعددی در روانشناسی بالینی در این زمینه وجود دارد.
۳. وَکُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛ (اعراف/۳۱)
ﺍﻯ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺁﺩم ! ﻭ ﺑﺨﻮﺭﻳﺪ ﻭ ﺑﻴﺎﺷﺎﻣﻴﺪ ﻭ ﺍﺳﺮﺍﻑ ﻧﻜﻨﻴﺪ ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺧﺪﺍ ﺍﺳﺮﺍﻑ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﻭﺳﺖ ﻧﺪﺍﺭﺩ.
اول و آخر سلامت با این کلام کامل شده.
۴. وَأَوْحَىٰ رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ ... فِیهِ شِفَاءٌ لِّلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَةً لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ (نحل/۶۸-۶۹)
ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺑﻪ ﺯﻧﺒﻮﺭ ﻋﺴﻞ ﺍﻟﻬﺎم ﻛﺮﺩ ... ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﺭﻣﺎﻧﻰ شفابخش ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺮﺩم ﺍﺳﺖ . ﻗﻄﻌﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ [ﺣﻘﻴﻘﺖ ] ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺍﻯﺳﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺮﺩﻣﻰ ﻛﻪ ﻣﻰﺍﻧﺪﻳﺸﻨﺪ.
عسل شفاست، پس آن را در سفره غذایی خود جای دهید، عسل هر چه طبیعی تر باشد و کمتر با مواد شیرین کننده صنعتی آمیخته باشد اثر شفابخشی بیشتری خواهد داشت. (مقالات علمی متعدد برای خواص عسل وجود دارد.)
۵. وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ؛ (اسراء/۸۲). هُوَ لِلَّذِینَ آمَنُوا هُدًى وَشِفَاءٌ؛ (فصلت/۵۴)
ﻭ ﻣﺎ ﺍﺯ ﻗﺮﺁﻥ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻮﻣﻨﺎﻥ ﻣﺎﻳﻪ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﻭﺭﺣﻤﺖ ﺍﺳﺖ ، ﻧﺎﺯﻝ می کنیم. ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻧﺪ ، ﺳﺮﺍﺳﺮ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻭ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺍﺳﺖ.
کلام خالق هستی در قرآن کریم [و کلام معصومین علیهم السلام در ادعیه ] دارای اثرات اعجاز آوری هستند که بر هیچ فرد عاقلی پوشیده نیست و چه بسا برتر از صدها داروی طبی اثربخشی دارند و آدمی را از امراض متعدد آشکار و پنهان در امان نگه می دارند.
۶. در شروع درمان عجله نکنید.
۷. شرح حال دقیق و مناسبی از بیمار بگیرید.
۸. سن بیمار، شغل وی، سابقه بیماریها و جراحی ها، داروهای مصرفی فعلی، شرایط خانوادگی و وضعیت مالی بیمار را مدنظر قرار دهید.
چند مثال:
سالمند ۷۰ ساله با یبوست مراجعه کرده، سریعا برایش ملین و مسهل تجویز نکنید! یبوست یک علامت هشدار در سن بالاست و ممکن است دال بر وجود سرطان روده بزرگ باشد که درمانش کلا تغییر میکند.
بیماری ۵۰ ساله با ترش کردن مداوم معده مراجعه کرده، پس سریعا نتیجه گیری نکنید که علتش سردی معده است و دست به تجویز عرقیات و دمنوشهای گرم شوید!
سن بالا با دیسپپسی باید حتما آندوسکوپی گردد، زخم های بدخیم معده و دیسپلازی های بدخیم شونده در سنین بالا شیوع زیادی دارند، اگر همین بیمار فشار خون بالا داشته باشد یا برای بیماری قلبی اش دیگوکسین مصرف کند، با دادن شیرین بیان به وی، ممکن است موجب مرگ بیمار گردید!
جوان ۳۰ ساله بعلت درد پهلوی راست مراجعه کرده، و همراه خود یک آزمایش خون و ادرار دارد که فقط باکتریوری جلب توجه میکند، سریعا نتیجه نگیرید که عفونت ادرار دارد و باید درمان شود! باکتریوری بدون علامت بالینی در سیستم ادراری در جوانان نیاز به درمان ندارد، چون غالبا ناشی از روش غلط نمونه گیری است!
بیماری که در بلند مدت کورتون مصرف میکند، ناگهان دارویش را قطع نکنید، چه بسا مرگ وی با این کار رقم میخورد.
۹. لازم است تمام متخصصین و حکیمان طب سنتی در فیلد های طب نوین بیماریهای داخلی، قلب، جراحی، زنان، عفونی، اطفال، ارولوژی، ارتوپدی، پوست، چشم، گوش و حلق و بینی، روانپزشکی و نورولوژی از آخرین روشهای درمانی آگاهی های لازم را داشته باشند تا جان بیمار به خطر نیافتد.
۱۰. صرف اتکا به چند آزمایش خون ساده و سونوگرافی شکم نمی تواند ابزار مناسبی برای قضاوت در طب باشد بلکه در درجه اول شرح حال دقیق و مناسب باید مدنظر قرار گیرد.
۱۱. از مشورت گرفتن از دانایان و همکاران دیگر هرگز اجتناب نکنیم، و همیشه خود را در معرض یادگیری قرار دهیم.
۱۲. اساتید اهل فن توصیه میکنند درمان تک دارویی بر درمان با چند دارو ارجح است. ساده درمان کنیم بهتر است.
۱۳. بیش از نود درصد درمانها با اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی و تغییر رفتارهای فردی و بین فردی موثر واقع میشوند بدون آنکه نیاز به درمانهای پیچیده باشد، پس سریع دست به دارو نشویم.
۱۴. طب سنتی ایرانی تمام طب نیست، و تمام نسخه های این طب نیز اثربخشی آنی و معجزه آور ندارند؛ پس لازم است محتاطانه ترین، علمی ترین و عاقلانه ترین شیوه ها در درمان بکار گرفته شود.